#Rak piersi

USG piersi krok po kroku: jak wygląda badanie i jak się do niego przygotować?

Badanie USG piersi to jedno z najprostszych i najmniej inwazyjnych badań profilaktycznych w kierunku raka piersi. W odróżnieniu od mammografii nie wykorzystuje promieniowania jonizującego, więc można je wykonywać wielokrotnie – bez szkody dla zdrowia. Jednak w Polsce nie ułatwia nam tego system – w przeciwieństwie do mammografii, USG piersi nie jest częścią badań przesiewowych NFZ i można je wykonać bezpłatnie tylko po otrzymaniu skierowania od lekarza (ginekologa, chirurga lub onkologa).

Kiedy wykonać pierwsze USG piersi?

Jeśli masz 20 lat – to dobry moment, by zaplanować swoje pierwsze USG piersi. Wcale nie musisz mieć żadnych objawów ani rodzinnej historii choroby, aby poprosić ginekologa o skierowanie. Według oficjalnych zaleceń miedzy 20 a 30 rokiem życia takie badanie należy wykonywać przynajmniej raz na 2 lata, a po 30. roku życia – raz w roku.

Czułość i swoistość USG piersi

Badanie USG piersi ma czułość na poziomie około 80–95% (jest to zdolność badania do wykrycia choroby, gdy ona rzeczywiście występuje), czyli potrafi wykryć większość istniejących zmian, zwłaszcza u kobiet z gęstą tkanką gruczołową, gdzie mammografia może być mniej skuteczna. Jego swoistość wynosi średnio 80–90%, (jest to zdolność do wykluczenia choroby, gdy jej nie ma), co oznacza, że w większości przypadków prawidłowo rozpoznaje zmiany łagodne jako nienowotworowe.

Warto jednak podkreślić, że czułość USG piersi w dużej mierze zależy od doświadczenia osoby wykonującej badanie. Jeśli przeprowadza je niedoświadczony operator, czułość może spaść nawet do 60% – co oznacza, że nawet co trzecia zmiana może zostać przeoczona. Dlatego tak ważne jest, aby badanie wykonywał lekarz specjalizujący się w diagnostyce piersi, najlepiej taki, który przeprowadza co najmniej 200–300 badań piersi rocznie i posiada odpowiednie certyfikaty lub szkolenia.

Gdzie wykonać USG piersi i jak wybrać lekarza?

Wybór lekarza i placówki, w której wykonasz USG piersi, ma ogromne znaczenie, gdyż bezpośrednio wpływa na jakość badania. Dlatego przed wizytą warto sprawdzić, czy miejsce, które wybierasz, specjalizuje się w diagnostyce piersi i zatrudnia doświadczonych radiologów lub ultrasonografistów.

Aby się upewnić, że trafiłaś w dobre ręce, możesz zapytać przed badaniem lekarza:

ile badań piersi wykonuje rocznie – zdaniem ekspertów powinno to być co najmniej 200–300 USG,
czy posiada aktualny certyfikat Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego (PTU),
na jakim sprzęcie wykonuje badanie – nowoczesny aparat USG z głowicą min. 12 MHz i opcją Dopplera to podstawa.

Jak się przygotować do USG piersi?

Badanie USG piersi nie wymaga specjalnego przygotowania, ale tych kilka prostych rzeczy może sprawić, że przebiegnie sprawniej:

zgłoś się między 5. a 10. dniem cyklu miesiączkowego – piersi są wtedy mniej tkliwe i łatwiej je ocenić,
nie używaj balsamów, kremów ani dezodorantów w dniu badania – mogą zakłócić jakość obrazu,
załóż dwuczęściowy, wygodny strój, by łatwo rozebrać się od pasa w górę,
zabierz wcześniejsze wyniki badań (np. poprzednie USG, mammografię, opisy biopsji) – lekarz będzie mógł porównać obrazy i ocenić zmiany,
przygotuj informacje o swojej historii zdrowotnej: wiek pierwszej miesiączki, ciąże, karmienie piersią, stosowanie hormonów, przypadki raka piersi lub jajnika w rodzinie – to pomaga ocenić ryzyko i zaplanować dalsze postępowanie.

Jak wygląda badanie USG piersi?

USG piersi to szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne badanie, które zwykle trwa kilkanaście minut. W trakcie badania lekarz przykłada do skóry piersi oraz pach głowicę, która wysyła fale ultradźwiękowe. Na monitorze uwidacznia się wtedy struktura wnętrza piersi: tkanki gruczołowe, torbiele, guzki, przewody mlekowe, a także węzły chłonne pod pachami.

Oto jak przebiega badanie USG piersi krok po kroku:

1. Przygotowanie do badania – lekarz poprosi Cię o rozebranie się od pasa w górę – zwykle w gabinecie stoi parawan lub jest w tym celu wydzielona przebieralnia.

2. Pozycja do badania – potem poprosi Cię, byś położyła się na leżance, zazwyczaj na plecach, z rękami za głową.

3. Nałożenie żelu – następnie na skórę piersi lekarz nałoży przezroczysty żel (może być chłodny), który poprawia jakość obrazu.

4. Badanie piersi i pach – w trakcie badania lekarz przesuwa głowicę aparatu po obu piersiach oraz pachach. Zwykle możesz obserwować też ekran – wielu lekarzy na bieżąco komentuje, co widzi.

5. Zakończenie badania – po badaniu otrzymasz od lekarza papierowy ręcznik, by wytrzeć żel, a następnie będziesz mogła się ubrać.

6. Omówienie wyniku badania – z przebieralni wrócisz do lekarza, aby omówić z nim jego wynik.

Co może wykryć lekarz w badaniu USG piersi?

Prawidłowo wykonane badanie USG piersi pozwala wykryć m.in.:

torbiele – łagodne, płynne zmiany,
gruczolakowłókniaki – łagodne guzki, które się obserwuje,
zmiany zapalne i zgrubienia,
powiększone węzły chłonne,
zmiany podejrzane, które wymagają dalszej diagnostyki.
Jeśli lekarz zauważy coś niepokojącego – zapytaj go: co oznacza dana zmiana i jakie będą kolejne kroki (np. kontrola, skierowanie do poradni chorób piersi Breast Unit).

Co powinien zawierać wynik USG piersi?

USG piersi pozwala lekarzowi dokładnie ocenić strukturę tkanek piersi, a opis badania powinien zawierać wszystkie istotne informacje diagnostyczne, takie jak:

opis obu piersi i węzłów chłonnych pachowych,
informacje o ewentualnych zmianach (lokalizacja, wielkość, charakter),
typ budowy piersi (tłuszczowa, gruczołowa, mieszana),
klasyfikację BI-RADS –smiędzynarodową skalę oceny ryzyka wystąpienia raka piersi (od 0 do 6),
zalecenia – np. kontrolne USG, dodatkowe badania diagnostyczne np. rezonans, biopsję lub dalszą obserwację.

Jeśli którejś z tych informacji brakuje lub nie wszystko jest dla Ciebie zrozumiałe, nie bój się zadać lekarzowi dodatkowych pytań – im lepiej rozumiesz swój wynik, tym większy wpływ masz na swoje zdrowie. Dlatego nie wychodź z gabinetu, dopóki wszystko nie będzie dla Ciebie jasne.